Golem/Голем
Antoni Lange.
Густав Майринк.
fundację Wolne Lektury .
Спасибо, что скачали книгу в бесплатной электронной библиотеке Royallib.com.
Książka, którą czytasz, pochodzi z biblioteki fundacji Wolne Lektury .
Спасибо, что скачали книгу в бесплатной электронной библиотеке Royallib.com.
Naszą misją jest wspieranie dzieciaków w dostępie do lektur szkolnych oraz zachęcanie ich do czytania.
Спасибо, что скачали книгу в бесплатной электронной библиотеке Royallib.com.
Światło miesiąca 3 spłynęło w nogi mojego łóżka i rozpostarło się jak wielki, jasny, płaski kamień.
Лунный свет падает на край моей постели и лежит там большою сияющею плоскою плитою.
Gdy pełnia księżyca kurczy się, a lewa jego strona poczyna niknąć niby twarz, ku której starość się zbliża, która marszczy się i chudnie, wówczas, w takie godziny nocy,. opanowują mnie dziwne trwogi i niepokoje.
Когда лик полной луны начинает ущербляться и правая его сторона идет на убыль – точно лицо, приближающееся к старости, сперва покрывается морщинами и начинает худеть,– в такие часы мной овладевает тяжелое и мучительное беспокойство.
Nie śpię i nie czuwam, ale w półśnie, w duszy to, co przeżyłem z tym, com czytał i słyszał, miesza się jak strumienie o różnych barwach i przejrzystości.
Я не сплю и не бодрствую, и в полусне в моем сознании смешивается пережитое с прочитанным и слышанным, словно стекаются струи разной окраски и ясности.
Zanim udałem się na spoczynek, czytałem żywot Buddy Gotamy 4. i teraz jedna przypowieść na tysiąc sposobów z oddali powraca mi uporczywie w myśli.
Перед сном я читал о жизни Будды Готама, и теперь на тысячу ладов проносятся в моем сознании, постоянно возвращаясь к началу, следующие слова:.
„Wrona poleciała do kamienia, który wyglądał jak kawał słoniny i myśli: może znajdzie się tu coś smacznego?
«Ворона слетела к камню, который походил на кусок сала, и думала: здесь что-то вкусное.
Nie znalazłszy tam jednak nic smacznego, odleciała dalej.
Но не найдя ничего вкусного, она отлетела прочь.
Jak ta wrona, która zbliżyła się do kamienia, tak my opuszczamy ascetę Gotamę, utraciwszy doń upodobanie”.
Подобно вороне, спустившейся к камню, покидаем мы – ищущие – аскета Готаму, потеряв вкус к нему».
I obraz kamienia, który wygląda jak kawał słoniny, urasta w mej wyobraźni do potwornych rozmiarów.
И образ камня, походившего на кусок сала, вырастает в моем мозгу неимоверно.
stąpam przez wyschnięte łożysko rzeki i dźwigam, usuwam gładkie krzemienie szarobłękitne, nakrapiane świecącym pyłem, po którym drepcę i drepcę, a jednak nie mogę sobie z nimi dać rady.
Я ступаю по руслу высохшей реки и собираю гладкие камешки.
potem napotykam czarne o siarczano-żółtych plamach, jak skamieniałe próby rzeźbiarskie jakiegoś dziecka, które chce naśladować niezgrabne, cętkowane skrzeki.
Серо-синие камни с выкрапленной поблескивающей пылью, над которыми я размышляю и размышляю, и все-таки, не знаю, что с ними предпринять,– затем черные, с желтыми, как сера, пятнами, как окаменевшие попытки ребенка вылепить грубую пятнистую ящерицу.
chcę precz od siebie daleko odtrącić te kamienie, ale wciąż wypadają mi z ręki i nie mogę ich usunąć z zakresu 5 swego wzroku..
И мне хочется отбросить их далеко от себя, эти камешки, но они выпадают все у меня из рук, из поля зрения моего не могу их прогнать.
Wszystkie kamienie, które w moim życiu niegdyś jakąkolwiek rolę grały, zapadają się dokoła mnie.
Все камни, которые когда-либо играли роль в моей жизни, встают и обступают меня.
Niektóre męczą się ciężko, wysuwając się z piasku na światło — jak wielkie, łupkobarwne 6 pająki morskie w chwili, gdy przypływ morza powraca — jak gdyby wszystko chciały w tym pomieścić, oczy moje przykuć do siebie i powiedzieć mi rzeczy niesłychanej wagi.
Одни, как крупные, аспидного цвета, крабы, перед возвращающимся приливом, напрягая силы, стараются выкарабкаться из песка на свет, всячески стремятся обратить на себя мой взор, чтобы поведать мне о чем-то бесконечно важном.
Inne, wyczerpane, padają bezsilnie z powrotem w swe jamy i znikają, zanim doszły do słowa 7 .
Другие, истощенные, бессильно падают назад, в свои ямы и отказываются когда-либо что-нибудь сказать.
Czasem unoszę się do góry z tego zmierzchu półśnienia i widzę znowu na jedno mgnienie oka światło księżyca na bufiastym 8 końcu mojej kołdry: światło leżące jak wielki, jasny, płaski kamień, i znowu na ślepo macam swą zapadającą świadomość, szukając niespokojnie tego kamienia, który mnie dręczy, a który w rumowiskach wspomnienia leżeć musi i wygląda jak kawał słoniny.
Время от времени я выхожу из сумерек этого полусна и на мгновение вижу снова на выпученном краю моего одеяла лунный свет, лежащий большою сияющей плоскою плитою, чтобы затем в закоулках вновь ускользающего сознания беспокойно искать мучающий меня камень, что где-то, в отбросах моего воспоминания, лежит, похожий на кусок сала.
Niegdyś musiała być nad tym kamieniem zawieszona rynna, tak sobie wyobrażam, zgięta pod kątem rozwartym; brzegi jej rdzą były strawione, i uparcie chcę w swym duchu taki obraz wymusić, aby spłoszone myśli okłamać i do snu się ukołysać.
Возле него на земле, вероятно, когда-то помещалась водосточная труба – рисую я себе – загнутая под тупым углом, с краями, изъеденными ржавчиной, и упорно я стараюсь разбудить в своем сознании такой образ, который обманул бы мои вспугнутые мысли и убаюкал бы их.
Nie udaje mi się.
Это мне не удается.
Nieustannie — nieustannie przemawia we mnie głos uparty i nieumęczony, jak okiennica, którą wiatr w prawidłowych 9 odstępach czasu uderza o ścianę; to jest zupełnie coś innego, to wcale nie kamień, to, co wygląda jak słonina.
Все снова и снова, с бессмысленным упорством, неутомимо, как ставень, которым ветер через равные промежутки времени бьет в стену, твердит во мне упрямый голос: – это совсем не то, это вовсе не тот камень, который похож на кусок сала.
I nie mogę się pozbyć tego głosu, chociaż sto razy sobie wykładam 10 , że to jest wszystko drobiazg; głos milczy chwilkę, ale niepostrzeżenie znów się odzywa i urągająco 11 zaczyna na nowo: dobrze, dobrze, to prawda, ale to nie jest jednak kamień — to, co wygląda jak kawał słoniny.
От этого голоса не отделаться. Хоть бы сто раз я доказывал себе, что это совершенно неважно, он умолкает на одно мгновенье, потом опять незаметно просыпается и настойчиво начинает сызнова: – хорошо, хорошо, пусть так, но это все же не камень, похожий на кусок сала.
Z wolna zaczyna mnie opanowywać uczucie całkowitej niemocy.
Постепенно мною овладевает невыносимое чувство полной беспомощности.
Co się stało dalej — nie wiem.
Что дальше произошло, не знаю.
Czy dobrowolnie przestałem jakkolwiek się opierać, czy też moje myśli przemogły 12 mnie i spętały?
Добровольно ли я отказался от всякого сопротивления, или они – мои мысли – меня одолели и покорили.
Wiem tylko, że moje ciało leży uśpione w łóżku, a moje zmysły oderwały się od ciała i nie są już z nim związane.
Знаю только, что мое тело лежит спящим в постели, а мое сознание отделилось от него и больше с ним не связано.
Kim jest teraz „ja”, chcę się gwałtem dowiedzieć, ale.
Кто же теперь мое Я?
dorozumiewam się, że już nie mam żadnego organu, którym mogę stawić pytania. Wtedy lękam się, że głupi głos znowu się przebudzi i znowu zacznie nieskończoną gadaninę o kamieniu i słoninie.
хочется вдруг спросить, но тут я соображаю, что у меня нет больше органа, посредством которого я мог бы вопрошать, и я начинаю бояться, что глупый голос снова проснется во мне и снова начнет бесконечный допрос о камне и сале.
I tak kręcę się w kółko.
И я отмахиваюсь от всего.
Dzień.
–.
Wówczas znalazłem się nagle w ponurym podwórzu i naprzeciwko, poprzez czerwony łuk bramy, ujrzałem po tej stronie ciasnej, brudnej ulicy żydowskiego tandeciarza 13 , opartego o sklep, którego ściany były poobwieszane szeregiem starych żelaznych rupieci, połamanych. narzędzi, zardzewiałych strzemion i łyżew, i wielu innych zamarłych rzeczy.
II.
—.
День.
Ten obraz miał w sobie nużącą jednostajność, cechującą wszystkie takie wrażenia, które codziennie tak często, jak kramarz 14.
Я стоял в темном дворе и сквозь красную арку ворот видел на противоположной стороне узкой и грязной улицы старьевщика-еврея, прислонившегося к лавчонке, увешанной старым железным хламом, сломанными инструментами, ржавыми стременами и коньками, равно как и множеством других отслуживших вещей.
domokrążny 15 , przestępują próg naszych spostrzeżeń i nie budzą we mnie ani ciekawości ani zadziwienia.
Эта картина заключала в себе мучительное однообразие ежедневных впечатлений, врывающихся, как уличные торговцы, через порог нашего восприятия, и не возбуждала во мне ни любопытства, ни удивления.
Miałem poczucie, że od dłuższego już czasu byłem w tej okolicy jak u siebie.
Я сознавал, что в этой обстановке я уже давно дома.
I to poczucie, mimo sprzeczności z tym, co spostrzegłem jeszcze przed chwilą i jak się tu dostałem, nie pozostawia we mnie żadnego głębszego wrażenia.
Но и это сознание не возбудило во мне глубоких чувств, хотя шло вразрез с тем, что я так недавно пережил, и с тем, каким образом я дошел до настоящего состояния.
Musiałem już kiedyś słyszeć albo czytać o dziwnym porównaniu kamienia z kawałem słoniny; wpadło mi to nagle do głowy, gdy po wydeptanych stopniach dotarłem do swego pokoju i dzięki ich zatłuszczonemu wyglądowi w nieokreślony sposób zacząłem myśleć nad słoninowym wyglądem kamiennych stopni.
Я, должно быть, когда-то слыхал или читал странное сравнение камня с кусочком сала. Оно пришло мне на ум в то время, как я поднимался к себе в комнату по истоптанным ступенькам и мельком подумал о засаленном и каменном пороге.
Wtem usłyszałem odgłos kroków przebiegających nade mną po górnych schodach; doszedłszy zaś do drzwi swego pokoju, spostrzegłem, że była to czternastoletnia rudowłosa Rozyna, córka tandeciarza Arona Wassertruma.
Тут я услышал впереди себя чьи-то шаги, и когда я подошел к своей двери, увидел, что это была четырнадцатилетняя рыжая Розина, дочь старьевщика Аарона Вассертрума.
Musiałem przejść koło niej, ona zaś stała plecami oparta o poręcz schodów i pożądliwie pochylała się w tył.
Я должен был вплотную протесниться около нее; она стояла спиной к перилам, похотливо откинувшись назад.
Dla podtrzymania się oparła brudne ręce o żelazny drążek, obnażone jej ramiona blado przeświecały w mroku.
Она положила свои грязные руки на железные перила, чтоб держаться, и в тусклом полумраке я заметил ее светящиеся обнаженные руки.
Starałem się uniknąć jej wzroku.
Я уклонился от ее взгляда.
Brzydziłem się jej natrętnego śmiechu i tej woskowej twarzy jakby drewnianego konia.
Мне противна была ее навязчивая улыбка и это восковое лицо карусельной лошадки.
Czułem, że dziewczyna ta musi mieć gąbczaste białe ciało, jak aksolotl 16 , którego kiedyś widziałem u ptasznika 17 w klatce z salamandrą.
У нее, должно быть, рыхлое белое тело, как у тритона, которого я недавно видел в клетке с ящерицами у одного продавца птиц,– так почувствовал я.
Rzęsy rudowłosych są dla mnie tak wstrętne jak królicze.
Ресницы рыжих противны мне, как кроличьи.
Otworzyłem prędko i zamknąłem drzwi za sobą.
Я взбежал и быстро захлопнул за собою дверь.
— Ze swego okna mogłem obserwować tandeciarza Arona Wassertruma: stał przed sklepem.
Из своего окна я мог наблюдать старьевщика Аарона Вассертрума у его лотка.
Podpierał się o wejście ciemnego sklepienia i kleszczami obcinał paznokcie u rąk.
Он стоял, прислонившись к выступу темной арки и стриг себе ногти.
Czy rudowłosa Rozyna była jego córką, czy siostrzenicą?
Дочь или племянница ему рыжая Розина?
Nie było między nimi najmniejszego podobieństwa.
У него никакого сходства с ней.